1 – تعریف مسأله

به لحاظ نظری یکی از اصول اساسی سیاست خارجی دولت­ها، داشتن روابط گرم و حسنه با سایر دولت­ها به منظور تأمین منافع ملّی است. با اینحال در عرصه­ی­ عمل، تحقق این اصل ممکن است با دشواری­های بسیاری روبرو گردد. بر اساس همین، ­در عرصه­ی نظام بین­الملل شاهد آنیم که دولتها سطوح مختلفی از روابط با یکدیگر را تجربه می­کنند. جمهوری اسلامی ایران یکی از این دولت­هاست که سطوح مختلفی از روابط را، با همسایگان خود و کشورهای منطقه داشته است. اما در این میان یک استثنا وجود دارد و آن دولت سوریه است. علی­رغم اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی روابط ایران با کشورهای منطقه به سردی گرایید، روابط­ ایران و سوریه نه تنها رو به سردی ننهاد، بلکه روز­به­روز توسعه­ی بیشتری پیدا کرد. به گونه­ای که در طول جنگ تحمیلی، ایران بخشی از نیازهای نظامی خویش را از طریق این کشور تأمین می­نمود و پس از جنگ نیز، نوعی اتحاد استراتژیک میان دو کشور در منطقه شکل گرفت. پایان­نامه­ی حاضر قصد دارد ضمن بررسی روابط ایران و سوریه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به این سوأل پاسخ گوید که چه عواملی موجب شده است برخلاف روابط ایران با سایر دولت­های منطقه، روابط تهران و دمشق پیوسته در حوزه­های مختلف رو به گسترش گذارد و کمتر دچار افت و خیز گردد؟

2 – سابقه­­ی پژوهش

منشارف و وینتر[1] Mansharof and O. Winter)) در مقاله­ی «اتحاد استراتژیک بین ایران و سوریه: ابعاد نظامی و اقتصادی» به اظهارات مقامات بلندپایه­ی ایران درباره روابط با سوریه و همکاری نزدیک بین دوکشور در حوزه­های علمی، نظامی، امنیتی و اقتصادی اشاره کرده؛ دیدارهای مکرّر رؤسای جمهور و وزرای خارجه دو کشور را ازجمله شاخصه­های روابط گرم و صمیمی دو دولت برمی­شمرد. سپس ابعاد اقتصادی و نظامی اتحاد استراتژیک بین ایران و سوریه را بر مبنای اظهارات مقامات بلندپایه دو کشور، موافقت­نامه­ها، مقالات منتشر شده در رسانه­های عربی و فارسی مورد بررسی قرار می­دهد. فارار ولمان[2] (Farrar-Wellman) در مقاله­ی «روابط خارجی سوریه و ایران» همکاری­های ایران و سوریه در بخش­های اقتصادی، نظامی و هسته­ای را مورد بررسی قرار می­دهد. نویسنده مدعی است، برطبق مدارک ارائه شده از سوی کشورهای اروپایی ایران در برنامه­های هسته­ای سوریه مشارکت داشته است. همچنین در حوزه­ی اقتصادی به ادعای تلویزیون ایران دو کشور درصدد توسعه­ی ساخت پالایشگاههای مشترک هستند. قرارداد6/2 ملیارد دلاری که دربرگیرنده­ی مالزی و ونزوئلا نیز هست ظرفیت پالایش را به 140000 بشکه در روز می­رساند و به ایران انعطاف­پذیری بیشتری در واردات نفت تصفیه شده از همسایگانش می­بخشد. امضای پیمان دفاعی در برابر تهدیدات مشترک در سال 2006 میان تهران و دمشق و تقویت پیوندهای نظامی با وجود فشارهای بین­المللی بخشی از همکاری های رو به گسترش نظامی دو کشور را شکل می­دهد. درمجموع، باید اشاره کرد تعداد آثار منتشر شده در مورد روابط ایران و سوریه بسیار اندک است و تاکنون اثری تبیینی که به بررسی دلیل روابط گرم دو کشور بپردازد تألیف نشده است.

3 – فرضیه­ها

وجود دشمن مشترک یعنی اسرائیل و آمریکا، موجب گسترش و تعمیق روابط دو کشور شده است.

منافع مشترک اقتصادی و سیاسی، نقش تعیین­کننده در روابط دو کشور داشته است.

پیوندهای مذهبی و دینی، عامل نزدیکی دو دولت ایران و سوریه گشته است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید